Διερευνώντας την υποβρύχια ενσώματη εμπειρία: Βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης Scuba Diving Practices in Greece. A Historical Ethnography of Technology, Self, Body, and Nature

 

Διερευνώντας την υποβρύχια ενσώματη εμπειρία:

Βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης του Μανόλη Τζανάκη, Scuba Diving Practices in Greece. A Historical Ethnography of Technology, Self, Body, and Nature

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2025

Πρόγραμμα Εκδήλωσης

Αθηνά Πεγκλίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ

Μιχάλης Νικολακάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

Μανόλης Τζανάκης, Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

Τη συζήτηση συντονίζει ο Άκης Ορφανός, κοινωνιολόγος (M.Sc., Ph.D.), Σύλλογος Ελλήνων/-ίδων Κοινωνιολόγων παρ. Θεσσαλονίκης

Διοργάνωση:

Σύλλογος Ελλήνων/-ίδων Κοινωνιολόγων, παρ. Θεσσαλονίκης

Σπουδαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ

Tzanakis, M. (2024). Scuba Diving Practices in Greece. A Historical Ethnography of Technology, Self, Body and Nature. London: Palgrave Macmillan (Leisure Studies in a Global Era).

Περίληψη

Το βιβλίο ιχνηλατεί την ανάδυση της αυτόνομης κατάδυσης αναψυχής στην Ελλάδα ως ιστορία τεχνολογικών καινοτομιών, θεσμικών μετασχηματισμών και και διαδικασιών που μορφοποιούν αναλόγως την υποβρύχια ενσώματη εμπειρία, τις αισθήσεις και τα συναισθήματα. Μέσω μιας «ιστορικής εθνογραφίας» που συνδυάζει αρχειακή έρευνα, μελέτη του ειδικού τύπου, αυτοεθνογραφία, συμμετοχική παρατήρηση και ψηφιακή εθνογραφία, προτείνεται μια τριπλή περιοδολόγηση της εξέλιξης της αυτόνομης κατάδυσης: (α) πρώιμη στρατιωτική-επαγγελματική περίοδος, (β) αθληματοποίηση με θεσμοποίηση κανόνων/εκπαίδευσης και ανάπτυξη μιας «ιδεολογίας της ασφαλούς κατάδυσης», και (γ) τουριστικοποίηση, όπου ο βυθός ανασχεδιάζεται ως χώρος θέασης και ως πεδίο κατανάλωσης εμπειριών. Κεντρικός άξονας της ανάλυσης είναι το «τεχνοσώμα» του αυτοδύτη, η υβριδική συναρμογή ανθρώπου, εξοπλισμού και θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η κατάδυση, ακολουθώντας ευρύτερες κοινωνικές διαδικασίες και τεχνολογικές εξελίξεις, αναδιοργανώνεται ως μορφή πολυαισθητηριακής ενσώματης εμπειρίας και ως συναισθηματική οικονομία. Η αυτόνομη κατάδυση στην περίοδο της τουριστικοποίησης βασίζεται στην εμπορευματοποίηση της «μπλε φαντασμαγορίας», της αισθητικοποιημένης πρόσληψης του βυθού, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα οικολογικές-ηθικές ανησυχίες, οι οποίες ενσωματώνονται στην παγκοσμιοποιημένη ρύθμιση της υποβρύχιας απόλαυσης. Η ελληνική περίπτωση συνιστά ένα μικροεργαστήριο παρατήρησης της διαδικασίας εμπορευματοποίησης της υποβρύχιας αναψυχής, αναδεικνύοντας το πως εντόπιες ενάλιες παραδόσεις συναντούν τις παγκόσμιες ροές τεχνολογίας, πρακτικές εαυτού και θεσμικές ρυθμίσεις, οδηγώντας σε μια νέα ηθική και αισθητική της υποβρύχιας ζωής.

Λέξεις-κλειδιά: κατάδυση αναψυχής, ιστορική εθνογραφία, τεχνοσώμα, μπλε φαντασμαγορία, τουριστικοποίηση, αθληματοποίηση, aquastalgia.

Ο Μανόλης Τζανάκης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε ζητήματα κοινωνιολογίας της ψυχικής υγείας, του σώματος και των σπορ αναψυχής. Έχει συγγράψει και επιμεληθεί άρθρα και βιβλία στον τομέα της ψυχικής υγείας και του σώματος. Έχει επιμεληθεί, μαζί με τον Αντώνη Λιοδάκη και τη Βίκυ Τσούρτου, το συλλογικό τόμο Τέχνη και ψυχιατρική, Αθήνα, ΕΠΕΚΕΙΝΑ/Focus on Health, 2007, μαζί με τη Σεβαστή Τρουμπέτα και τη Λήδα Παπαστεφανάκη το συλλογικό τόμο Διερευνώντας τις κοινωνικές σχέσεις με όρους υγείας και ασθένειας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2013 και μαζί με την Αίγλη Χατζούλη και τον Γιώργο Αλεξιά, το συλλογικό τόμο Σώμα υπό επιτήρηση. Ηθικές και πολιτικές συνδηλώσεις της ιατρικής τεχνολογίας και της κοινωνικής φροντίδας, Πεδίο Αθήνα, 2014. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Πέραν του Ασύλου. Η κοινοτική ψυχιατρική και το ζήτημα του υποκειμένου, Αθήνα, Συνάψεις, 2008 και Ψυχική ασθένεια και σύγχρονες πρακτικές του εαυτού. Μια μαρτυρία ζωής, Αθήνα, Πεδίο, 2012 και Scuba Diving Practices in Greece. A Historical Ethnography of Technology, Self, Body and Nature, London, Palgrave Macmillan (Leisure Studies in a Global Era), 2024. Αυτή την περίοδο ολοκληρώνει ένα διαλογικό βιβλίο, από κοινού με τον Βασίλη Περιβολάρη, με τίτλο εργασίας «Το χρέος του αλληλέγγυου ανθρώπου. Συζητώντας για την ψυχική υγεία».